Ponedeljak, Jun 16, 2014
Internet
O Internetu:
Internet je globalna računarska mreža. Sastoji se od većeg broja manjih mreža koje su međusobno povezane. Prema Vikipedijinim izvorima broji oko 150 000 000 računara i ima tendenciju da posane još veća.
Svaki računar tj. uređaj u toj mreži ima svoju adresu. To su prema TCP/IP protokolu 32-bitne IP adrese. Npr. 01000111101111110000101000100011 je jedna IP adresa. Ovaj oblik je nepodesan za praktičnu upotrebu pa se često vrši zapis u tzv. tačka notaciji (dot notation) - razdvajaju se grupe od po 8 bita i između tako dobijenih dekadnih vrednosti se postavlja tačka.
Npr. 174.91.66.2 je IP adresa servera Poincare
Sa 8 bita je pokriven interval od 0 do 255, pa je tako skup raspoloživih adresa 0.0.0.0-255.255.255.255
DNS ( Domain Name System ) je sistem koji IP adresama pridružuje znakovna imena.
Npr. poincare.matf.bg.ac.rs je ime pridruženo IP adresi 174.91.66.2
Kaže se da je poincare.matf.bg.ac.rs mrežno ime mašine ili hostname.
Više: http://en.wikipedia.org/wiki/Internet
PING je servis kojim se proverava dostupnost računara određene IP adrese u mreži.
Npr. ping 147.91.64.2
Umesto IP adrese može se zadati i mrežno ime računara.
Npr. ping alas.matf.bg.ac.rs
Provera se vrši slanjem paketa određene veličine i merenjem vremena potrebnog da paket poslat sa lokalnog računara stigne do udaljenog računara i nazad (tzv. RRT-Round Trip Time). Kolika će biti veličina poruke i koliko puta će paket biti poslat zavisi od sistema, pa se tako na Windows sistemima paket šalje četiri puta, dok će se na Unix baziranim sistemima paketi slati sve dok eksplicitno ne naglasimo da se slanje zaustavi pritiskom na CTRL+C. Po izvrašavanju, na ekranu se ispisuje statistika o maksimalnom, minimalnom i prosečnom RTT-u.
Dodatne informacije možete dobiti pokretanjem komande man ping u shell-u ili help ping u Command Prompt-u, kako i na adresi http://en.wikipedia.org/wiki/Ping
Remote Login
SSH klijenti su aplikacije koje omogućavaju logovanje na višekorisnički računar preko mreže.
Npr. server alas.matf.bg.ac.rs je višekorisnički sistem i omogućava pristup većem broju studenata istovremeno.
Udaljen pristup treba shvatiti kao mogućnost da sa svog kućnog računara pristupite ovom serveru i izvršavate komande koje se odnose na podatke koji se na njemu nalaze.
npr. SSH klijent na fakultetskim računarima
preporuka za korišćenje: PUTTY SSH klijent
trenutna verzija je beta 0.6, dostupna je na adresi http://www.chiark.greenend.org.uk/~sgtatham/putty/download.html i predvidjena je za 32-bitne Windows sisteme. U ovom slučaju, konekcija se ostvaruje pritiskom na ikonicu Putty ili iz komandne linije komandom putty hostname nakon čega se otvara prozor u kojem treba uneti svoje korisničko ime (username) i svoju sifru (password).
Konekcija se raskida kucanjem komande logout ili exit.
Dokumentacija za Putty klijent je dostupna na adresi: http://tartarus.org/~simon/putty-snapshots/htmldoc/
TELNET je, takođe, program koji omogućava korisnicima pristup (ne obavezno) udaljenom računaru kao što je server ili mrežni uređaj. Ime je dobio po Telnet protokolu koji koristi pri uspostavljanju komunikacije. Osobenost Telnet protokola je da se ne vrši kriptovanje podataka prilikom prenosa, pa podaci prilikom presretanja mogu biti lako protumačeni. Zato se za sigurnu komunikaciju češće koriste SSH klijenti.
Za uspostavljanje Telnet sesije mogu se koristiti Putty klijent, telnet servis dostupan preko Command Prompt-a ili Shell-a.
pokretanje telnet komande u Shell-u:
telnet mrezno_ime_racunara port
ili
telnet IP_adresa port
pri čemu se umesto porta može zadati i ime servisa dostupnog na tom portu. Ukoliko se port ne navede podrazumeva se 23.
npr.
telnet poincare.matf.bg.ac.rs 80
telnet 147.91.66.2 25
telnet localhost 13
telnet localhost echo
Dodatne informacije o telnet komandi mogu se dobiti iz manuala pokretanjem komande man telnet ( za izlazak iz manuala pritisnuti taster Q).
više:
http://sr.wikipedia.org/wiki/telnet
http://en.wikipedia.org/wiki/Telnet
O Internet servisima:
Worl Wide Web (kratko Web) je sistem međusobno povezanih hipertekstualnih dokumenata sadržanih na Internetu. Hipertekstualni dokumenti (ili web strane) sadrže tekst, slike, multimedije i veze ka drugim hipertekstualnim dokumentima.
Da bi mogli da pristupimo nekom resursu na Web-u ( hipertekstualnom dokumentu, slici, videu), potrebna nam je aplikacija koju zovemo pregledač (eng. BROWSER). Njen zadatak je pretraživanje Web-a i prikaz traženog resursa. U svom prozoru obavezno imaju labelu koja se zove Location Bar i u koju se unosi URL resursa na Web-u. URL je skraćenica za Uniform Resource Locator i predstavlja adresu resursa na Webu ( NE ME�ATI SA IP ADRESAMA: IP ADRESA JE ADRESA RAČUNARA, a URL ADRESA RESURSA NA WEBu, recimo adresa neke stranice). Najpoznatiji pregledači su IE, Mozilla Firefox, Opera, Safari...
Npr. Da bi pristupili stranici predmeta možemo uneti URL www.poincare.matf.bg.ac.rs/~andjelkaz/uvit.html u prozoru pregledaca.
www označava da je reč o hipertekstualnom resursu
poincare.matf.bg.ac.rs označava mrežno ime servera
/~andjelkaz/uvit.html je putanja do traženog fajla na serveru
obično, URL-u prethodi i ime protokola http://, https:// ili ftp:// ...
o URL-u mozete procitati vise na http://en.wikipedia.org/wiki/Uniform_Resource_Locator
Linijski pregledaci Web-a:
pod Unix-sistemima je podrzan lynx - linijski pregledac Weba. Pokreće se iz shell-a komandom lynx URL
npr. lynx http://poincare.matf.bg.ac.rs/~andjelkaz
Obratiti pažnju na liniju na dnu ekrana u kojoj su ponuđene raspoložive komande u lynx-u
Korisno: Za dobijanje teksta iz html dokumenta koji ne sadrži etikete možete koristiti opciju -dump
npr. lynx -dump http://poincare.matf.bg.ac.rs/~andjelkaz > home.txt
sada se u datoteci home.txt nalazi tekstualni sadržaj sa adrese http://poincare.matf.bg.ac.rs/~andjelkaz
Dodatne informacije možete dobiti iz manuala pokretanjem komande man lynx .
URI je noviji termin koji označava Uniform Resource Identifier (Jedinstveni Identifikator Resursa) i može biti ili URL ili URN. URN je skraćenica za Uniform Resurse Name - Jedinstveno ime resursa. Za jedan web-resurs URN je isto sto i ime za čoveka, dok je URL isto sto i adresa čoveka (tacna odrednica kako ga naći).